Algemene voorwaarden; toepasselijkheid, terhandstelling en vernietiging

Wat zijn algemene voorwaarden?

Algemene voorwaarden zijn bedingen die zijn opgesteld om in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen. Het betreft uitdrukkelijk niet de kernbedingen. Kernbedingen zijn bedingen zonder welke de overeenkomst niet kan bestaan, omdat de overeenkomst zonder deze bedingen onvoldoende bepaalbaar is. Zo zou een koopovereenkomst bijvoorbeeld onvoldoende bepaalbaar zijn, als daar niet in zou staan wat wordt gekocht en wat de koopprijs is.

Waarom algemene voorwaarden?

Het hanteren van algemene voorwaarden is niet verplicht, waarom dan toch algemene voorwaarden? De voornaamste reden om algemene voorwaarden te hanteren is standaardisering. Het is onpraktisch om bij elke opdracht of overeenkomst opnieuw te moeten onderhandelen over een aantal algemene zaken. In algemene voorwaarden kunnen zaken als betalingstermijnen, incassobedingen, levertijden, garantiebepalingen, beëindiging van de overeenkomst bij faillissement van de opdrachtgever en uitsluiting van aansprakelijkheid worden vastgelegd.

Wanneer zijn algemene voorwaarden van toepassing?

Voor de toepasselijkheid van algemene voorwaarden is voldoende dat een aanbieding of offerte, waarin de algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard, wordt aanvaard. De enkele mededeling van de gebruiker van de algemene voorwaarden in de aanbieding of offerte dat zijn of haar algemene voorwaarden van toepassing zijn volstaat. Een voorgedrukte tekst op het briefpapier is daarvoor in principe al voldoende.

N.B. Het toe- of meezenden van algemene voorwaarden zonder deze uitdrukkelijk van toepassing te verklaren volstaat niet.

Wanneer zijn algemene voorwaarden vernietigbaar?

Wat duidelijk van elkaar moet worden gescheiden is de toepasselijkheid en de vernietigbaarheid van algemene voorwaarden. Voor de toepasselijkheid is weinig nodig. Het enkele feit dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard is alleen niet altijd voldoende voor een geslaagd beroep op de bepalingen in die  algemene voorwaarden. De wederpartij heeft de mogelijkheid de (toepasselijke) algemene voorwaarden of een beding daarin te vernietigen wanneer:

  1. Een beding in de algemene voorwaarden onder de gegeven omstandigheden onredelijk bezwarend is, of dit het geval is kan bij consumenten worden vastgesteld aan de hand van de zogenoemde “zwarte lijst” van artikel 6:236 BW of de “grijze lijst” van artikel 6:237 BW.
    N.B. Bedingen die voorkomen op de zwarte lijst worden als onredelijk bezwarend aangemerkt, bedingen op de grijze lijst worden slechts vermoed onredelijk bezwarend te zijn;
  2. Geen redelijke mogelijkheid is geboden om van de inhoud van de algemene voorwaarden kennis te nemen, dus wanneer de algemene voorwaarden niet ter hand zijn gesteld;

De mogelijkheid tot vernietiging bestaat uitdrukkelijk niet voor grote ondernemingen. Onder grote ondernemingen worden verstaan rechtspersonen en/of bedrijven met vijftig of meer werknemers. Vernietiging is daarnaast niet mogelijk als degene die zich daarop beroept dezelfde algemene voorwaarden hanteert.

Onredelijk bezwarende bedingen

In het zakelijk verkeer komt vernietiging van een beding in de algemene voorwaarden omdat dit onredelijk bezwarend zou zijn niet vaak voor. De rechter is terughoudend bij de toetsing. Een beding wordt niet snel onredelijk bezwarend geacht. Alleen in uitzonderlijke gevallen is dit aan de orde, bijvoorbeeld bij uitsluiting van iedere vorm van aansprakelijkheid, ook bij opzet of bewuste roekeloosheid.  Daarnaast kan onder  omstandigheden een kleine ondernemer, die ten opzichte van de gebruiker van algemene voorwaarden gelijk staat aan een consument, een beroep doen op de zwarte en grijze lijst. Dit wordt reflexwerking genoemd. Ook hiervoor geldt dat een dergelijk beroep op de vernietigbaarheid slechts in uitzonderlijke gevallen door een rechter zal worden gehonoreerd.

Terhandstelling algemene voorwaarden

Wat wel vaak mis gaat is de terhandstelling. De wederpartij moet een redelijke mogelijkheid worden geboden om bij of voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst van de inhoud van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Uitgangspunt daarbij is terhandstelling van de algemene voorwaarden. Is het ter hand stellen niet mogelijk, dan kan worden volstaan met een verwijzing bij de Kamer van Koophandel of de rechtbank gedeponeerde algemene voorwaarden, mits:

  1. Wordt meegedeeld dat de algemene voorwaarden op verzoek worden toegezonden;
  2. Het depotnummer bij de Kamer van Koophandel of de griffie van de rechtbank wordt vermeld;
  3. De mededeling en verwijzing plaatsvinden voorafgaand of bij de totstandkoming van de overeenkomst waarop de algemene voorwaarden van toepassing worden verklaard.

Komt een overeenkomst langs elektronische weg tot stand, dan dienen de algemene voorwaarden ook langs elektronische weg ter beschikking te worden gesteld. Dus, komt een overeenkomst per e-mail tot stand, stel dan ook de algemene voorwaarden per e-mail ter hand. Bijvoorbeeld door verzending van de  opdrachtbevestiging per e-mail waarin naar de algemene voorwaarden wordt verwezen die als attachment zijn bijgevoegd.

Bijzondere (ruimere) regels voor terhandstelling voor dienstverleners

Met de inwerkingtreding en implementatie van de Dienstenrichtlijn van 12 december 2006 (2006/123/EG) zijn de mogelijkheden voor terhandstelling voor dienstverleners verruimd. Onder “dienstverlener” , in de wet aangeduid als “dienstverrichter”, wordt verstaan iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die een dienst aanbiedt of verricht met uitzondering van aanbieders van o.a. medische diensten, financiële diensten, gokactiviteiten, beveiligingsdiensten, diensten van deurwaarders en notarissen en audiovisuele diensten. De manieren waarop dienstverleners hun wederpartij kunnen informeren over algemene voorwaarden  staan opgesomd in artikel 6:230c BW:

  1. Terhandstelling;
  2. Terinzagelegging op de plek waar de dienst wordt verricht of de overeenkomst wordt gesloten;
  3. Publicatie op de website van de dienstverlener;
  4. Opname in alle documenten waarin de dienst wordt beschreven.

Met name de 3e mogelijkheid is een nuttige verruiming van de mogelijkheden voor de dienstverlener voor terhandstelling van zijn algemene voorwaarden. Echter, wees behoedzaam! Zeker wanneer zaken wordt gedaan met kleine ondernemers en zelfstandigen die mogelijk gelijk kunnen worden gesteld met een consument. Vermeld de vindplaats op de website zo volledig mogelijk, zorg dat de algemene voorwaarden eenvoudig toegankelijk zijn, kunnen worden gedownload en opgeslagen.

Conclusie

Het verdient aanbeveling om, ondanks dat dit niet verplicht is, algemene voorwaarden te hanteren. Het hebben van algemene voorwaarden is onvoldoende. Algemene voorwaarden moeten uitdrukkelijk van toepassing worden verklaard op de (voorgenomen) overeenkomst en bij- of voorafgaand aan de totstandkoming daarvan ter hand worden gesteld. Op welke wijze algemene voorwaarden ter hand kunnen of moeten worden gesteld hangt af van het type overeenkomst, de wijze waarop de overeenkomst tot stand komt en de hoedanigheid van de wederpartij (grote onderneming, kleine ondernemer of consument).

In algemene zin geldt dat het de voorkeur heeft om het zekere voor het onzekere te nemen en de algemene voorwaarden mee te zenden met iedere offerte en/of opdrachtbevestiging, en daarin op te nemen dat met de ondertekening daarvan de wederpartij verklaart een afschrift van de algemene voorwaarden te hebben ontvangen en met de inhoud daarvan akkoord te zijn. Dit is niet altijd mogelijk, praktisch of wenselijk. Voor die gevallen is het zaak om het beste alternatief te kiezen. Bijvoorbeeld verwijzing naar de vindplaats op de website of het meezenden als attachment bij een e-mail waarin de opdracht wordt bevestigd of een aanbod wordt gedaan.

Meer informatie?

Voor meer informatie over algemene voorwaarden, het opstellen, de implementatie, terhandstelling en gebruik daarvan kunt u vrijblijvend contact opnemen met Diederik Maat via 050-7600 900 of maat@maatwerk-advocaten.nl

Advocaat Groningen -Maatwerk Advocaten - Groningen

Maatwerk Advocaten – advocaat Groningen