Pandrecht, wat is het en hoe werkt het?

Pandrecht, wat is het en hoe werkt het?

Het pandrecht is een zekerheidsrecht op roerende zaken en vorderingen. Bij onroerende zaken, zoals een huis, wordt gesproken van een recht van hypotheek. Een pandrecht dient ter zekerheid van een geldvordering. Bij pandrecht wordt degene die zekerheid verstrekt pandgever genoemd, degene die zekerheid verkrijgt: pandhouder. Bij de vestiging van een pandrecht verstrekt de pandgever aan de pandhouder een recht om zich met voorrang te verhalen op een of meer goederen van de pandgever, denk aan een auto, schilderij, een machine, of (geld)vorderingen van de pandgever op derden.

Vestiging van een pandrecht

Een pandrecht wordt gevestigd. De vestiging van een pandrecht kan door middel van een notariële akte of een onderhandse akte. Voor vestiging van een pandrecht door middel van een onderhandse akte is registratie bij de Belastingdienst vereist. Zonder registratie geen geldig pandrecht. De gedachte achter deze verplichte registratie is dat op deze manier het antedateren van een pandakte wordt voorkomen. De (onderhandse) pandakte is vormvrij. Voldoende is – aldus de Hoge Raad – dat de belanghebbende wederpartij, meestal de pandgever, “redelijkerwijze uit de akte heeft mogen begrijpen dat zij tot (…) vestiging van pandrecht was bedoeld.” [1]

Waarom een pandrecht vestigen?

Een pandrecht geeft de pandhouder twee belangrijke voordelen ten opzichte van de andere schuldeisers van de pandgever:

  1. Het recht van parate executie;
  2. De pandhouder is separatist bij faillissement of schuldsanering.

Parate executie

Parate executie is het recht om de goederen van de pandgever die in gebreke blijft, en waarop het pandrecht rust, zonder tussenkomst van een rechter openbaar te (doen) verkopen, en zich op de opbrengst te verhalen. Of, wanneer het pandrecht is gevestigd op vorderingen van de pandgever op derden, de vordering te (doen) incasseren. Het uitoefenen van het recht van parate executie is wel aan regels gebonden. De verkoop van bijvoorbeeld een auto waarop een pandrecht rust dient in het openbaar plaats te vinden naar de plaatselijke gewoonten en op de gebruikelijke voorwaarden. Tenzij anders overeengekomen is de pandhouder ook gehouden belanghebbenden tijdig, dat wil zeggen tenminste drie dagen van te voren, over de voorgenomen verkoop in te lichten.

Separatist

De pandhouder is separatist. Dit houdt in dat bij een faillissement of toelating tot de schuldsanering van de pandgever, de pandhouder zich op de verpande goederen of vorderingen kan blijven verhalen. De sterke positie van de pandhouder wordt door een faillissement of schuldsanering niet aangetast.

Een complicatie: de pandgever verkoopt het verpande goed, wat nu?

Vestiging van een pandrecht op een auto komt veel voor. Of op een auto een pandrecht rust is van de buitenzijde niet te zien. Er staat ook geen stempel “verpand” op het kentekenbewijs. Het is dan ook mogelijk voor een pandgever om zijn verpande auto te verkopen, en op deze wijze aan het verhaal te onttrekken. Vervolgens koopt de pandgever een nieuwe auto. Heeft de pandhouder dan ook een pandrecht op deze nieuwe auto? Het antwoord op die vraag luidt: ja, maar…. Ja, een pandrecht kan op een toekomstige roerende zaak rusten. Maar, de verpanding van de toekomstige zaak dient dan wel tussen partijen te zijn overeengekomen. De te verpanden toekomstige roerende zaak, in dit voorbeeld een auto, dient daarnaast voldoende duidelijk te zijn omschreven in de pandakte.

Bij verpanding is het dus belangrijk om het te verpanden goed of de vordering helder te omschrijven, en daarnaast duidelijk op te nemen dat de verpanding ook ziet op zaken die door de pandgever worden verkregen ter vervanging van het in eerste instantie verpande goed.

Wilt u meer informatie over pandrecht, een pandakte of zekerheden voor verhaal van uw vorderingen? Neem vrijblijvend contact op met Diederik Maat van Maatwerk Advocaten: 050-7600900:



[1] HR 29 juni 2001, NJ 2001/662